Miriam Greenspan

De wereld doet pijn

Mijn werk concentreert zich al meer dan twintig jaar op de genezende kracht van duistere emoties. In 1989 begon ik over deze duistere emoties te schrijven, nadat mijn dochter Esther uit haar wieg was gevallen. Esther werd geboren met een motorische handicap waarvoor de medische wetenschap geen naam heeft. Na haar val werd ik door haar orthopeed gewaarschuwd dat Esther door een nieuwe val volledig verlamd zou kunnen raken. Een hele nacht lang heb ik mijn angst voor het kwetsbare leven van mijn kind recht in het gezicht gekeken. Toen merkte ik dat deze angst, die in mijn lichaam volledig voelbaar was, een begin en een einde had. Hij vormde een beweging die culmineerde in een toestand van onverwachte, uitzinnige vreugde.

Mijn leven heeft me meer dan eens geleerd dat het hart zichzelf geneest als we ernaar kunnen luisteren.

Wanneer we vriendschap sluiten met de emoties die we het meest vrezen, ontdekken we de aangeboren intelligentie van het hart. Elke duistere emotie bevat een eigen wijsheid, heeft zijn eigen waarde en bedoeling. Uit eigen persoonlijke en professionele ondervinding weet ik dat deze alchemie zich van verdriet in dankbaarheid transformeert, van angst in vreugde en van wanhoop in vertrouwen.

Het zijn niet de duistere emoties zelf die ons pijn doen, maar onze angst ervoor,

Ons is geloof dat ze ‘negatief’ zijn en dat wij onvermogend zijn er aandachtig mee om te gaan. Hierdoor wordt ons contact met de energie van emoties – zoals verdriet, angst of wanhoop – verbroken en wordt ons verteld dat deze onbetrouwbaar, gevaarlijk en destructief zijn. Evenals eigenschappen zoals kwetsbaarheid en afhankelijkheid, wordt emotionaliteit in verband gebracht met zwakheid. We onderdrukken, intellectualiseren, veroordelen, vermijden, ontkennen of verdoven deze emoties.

Verdriet, angst en wanhoop zijn echter primaire emoties, even fundamenteel voor het menselijk bestaan als liefde, verwondering, vreugde en hoop. Emotioneel lijden betekent niet dat we ziek zijn. Het betekent dat we leven. Verdriet ontstaat omdat we niet alleen zijn: datgene wat ons met anderen en met de wereld verbindt, kan ons ook intens verdriet doen. Bevrijdend verdriet, waarmee ik bedoel verdriet dat wordt gerespecteerd en dat aandachtig, op zijn eigen unieke wijze, zijn loop mag hebben, brengt ons tot een overweldigende dankbaarheid.

Angst is wellicht de meest gestigmatiseerde van de duistere emoties.

De roep van de angst is een signaal dat we negeren ten koste van onszelf. We beschouwen angst als verlammend, maar in werkelijkheid geeft zij energie. Angst geeft de adrenalinepiek van ‘vechten of vluchten’ die tot handelen aanzet. De alchemie van de angst geeft de moed om angst aandachtig te beleven en om open te staan voor onze kwetsbaarheid. Deze alchemie bevrijdt ons in de vreugde van het weten dat we met angst kunnen leven en er ons voordeel mee kunnen doen.

De alchemie van onze wanhoop lijkt misschien nog verder weg dan die van de angst. Hij komt naar boven als reactie op iets in onszelf of in de wereld dat we niet kunnen verdragen. Hij vraagt om betekenis te geven aan ondraaglijke pijn, om de wijze waarop we denken en handelen drastisch te veranderen. Indien we onze wanhoop respecteren, geeft deze ons een veel duurzamer vertrouwen in het leven.

We ontdekken dat de duisternis zijn eigen licht heeft.

Naar mijn mening is depressie onverwerkte, chronische wanhoop. We verdoven wat we niet kunnen verdragen. De wanhoop dwingt ons onze illusies en onze mislukkingen onder ogen te zien. De wanhoop daagt uit in de duisternis aanwezig te zijn, je hart te openen voor het ondraaglijke en door dit te doen, roept zij ons op tot verandering in plaats van tot ‘aanpassing’.

Elk duister moment bevat een gave, een heilige bevrijdende macht die we ontdekken als we het onbevooroordeeld onder ogen zien en als we het aandacht kunnen schenken, er vriendschap mee kunnen sluiten en ons er bewust aan kunnen overgeven. De enige manier waarop we emoties werkelijk kunnen loslaten, is ze toe laten. Dit vereist veel discipline.

Wij leven in de wereld en de wereld leeft in ons.

Ieder van ons heeft een bijzondere gave of visie, vaardigheid of lied bij te dragen aan de genezing van de planeet. Individuele genezing, zoals ik die zie, heeft veel te maken met het herkennen van deze gave en deze met de wereld te delen. Wanneer we dit gaan doen, ongeacht hoe onbeduidend onze gave misschien lijkt, worden we completer.

Bij dit proces breken we uit de gevangenis van het ego. We worden volledig mens en onze verbondenheid met anderen wordt sterker. Een geheeld leven blijft altijd werk vereisen: het is geen leven waarin geen spoortje van lijden meer aanwezig is, maar een leven dat volledig is geleefd, diep, authentiek en vanuit een gepassioneerd engagement met de wereld.

‘Niets is zo heel als een gebroken hart’, luidt een gezegde. We zijn hier om onze harten door het leven te laten breken en onze pijn in liefde om te zetten.